Αμέτρητα είναι τα κρούσματα δηλητηρίασης που καταγράφονται κάθε χρόνο στην Ελλάδα και τον κόσμο από την χρήση ποντικοφαρμάκων. Τα οικόσιτα ζώα όπως γάτες, σκύλοι, πουλερικά αλλά και η άγρια πανίδα είναι συνήθως οι τελικοί καταναλωτές αυτών των θανατηφόρων ουσιών.
Δυστυχώς, τα τρωκτικά θεωρούνται υγειονομικής σημασίας εχθροί των αστικών κέντρων και όχι μόνο, και για αυτό η αντιμετώπισή τους είναι αναγκαία. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι δεν υπάρχουν θανατηφόρες συνέπειες και σε οργανισμούς μη στόχους!
Τα τρωκτικοκτόνα, κοινώς τα ποντικοφάρμακα, είναι παρασιτοκτόνες χημικές ουσίες που προορίζονται για εξόντωση των τρωκτικών. Είναι άμεσα τοξικά στα θηλαστικά και τους ανθρώπους. Η βρώση δηλητηριασμένων ποντικών μπορεί να προκαλέσει δηλητηρίαση. Η τεχνολογία τους βασίζεται σε ένα μείγμα τροφοελκυστικών (βοηθητικών) και δραστικής ουσίας (δηλητήριο). Τα ποντικοφάρμακα υπάρχουν σε μεγάλη ποικιλία σχημάτων και μεγεθών και περιέχουν ελκυστικές για τα τρωκτικά ουσίες π.χ. σπόρους δημητριακών, πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, λίπη κλπ. ώστε να προκαλέσουν τα ποντίκια να τα καταναλώσουν. Επίσης περιέχουν μία δραστική ουσία η οποία αποτελεί τον τοξικό παράγοντα, δηλαδή το δηλητήριο, η οποία θανατώνει το ποντίκι ή τον αρουραίο – στόχο λίγες μέρες μετά την λήψη.
Η αντιμετώπιση των ποντικών και αρουραίων γίνεται με διάφορους τρόπους όπως η χρήση τρωκτικοκτόνων σε μορφή Κέρινων κύβων, σε μορφή Pellets, σε μορφή Pasta κ.λ.π. καθώς και με την χρήση κολλητικών παγίδων που είναι η ασφαλέστερη για τον χρήστη και τους οργανισμούς μη στόχους και η πιο οικολογική.
Ποντικοφάρμακα και Δολωματικοί σταθμοί
Τα ποντικοφάρμακα θα πρέπει αυστηρά να τοποθετούνται μέσα σε δολωματικούς σταθμούς ασφαλείας. Πάνω στους δολωματικούς σταθμούς θα πρέπει να επικολλάται ετικέτα με όλα όσα ο νόμος ορίζει. Η φράση «Προσοχή ποντικοφάρμακο» και «παρακαλώ μην αγγίζετε» θα πρέπει να αναγράφεται σε ευκρινές σημείο. Οι δολωματικοί σταθμοί με κλειδί ασφαλείας προσδίδουν ασφάλεια στα ποντικοφάρμακα και προστατεύουν τα ζώα μη στόχους (γάτες και σκύλους). Επίσης, προστατεύουν τα μικρά παιδιά από την επαφή με το δηλητήριο. Έπειτα, μέσα στον δολωματικό σταθμό, το ποντικοφάρμακο προστατεύεται από την σκόνη, την υγρασία, το φώς του ήλιου και το νερό της βροχής. Με αποτέλεσμα να διατηρείται ελκυστικό για τα ποντίκια για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Πολύ σημαντικό είναι, πως ο δολωματικός σταθμός μας επιτρέπει να εκτιμούμε την κατανάλωση στο ποντικοφάρμακο. Επίσης, είναι απόλυτα ξεκάθαρο σε ποιο σημείο έχουν τοποθετηθεί οι δολώσεις του σκευάσματος.
Δηλητηρίαση ζώων μη στόχων
Σε περίπτωση που ένα ζώο μη στόχος καταναλώσει ποντικοφάρμακο ή έναν δηλητηριασμένο ποντικό, η δράση των τοξικών ουσιών είναι αργή και τα συμπτώματα περιλαμβάνουν αιμορραγίες αυτόματες (πχ στη θωρακική ή κοιλιακή κοιλότητα, αιματώματα κλπ) ή αδυναμία του οργανισμού να σταματήσει την αιμορραγία ακόμη και σε επιπόλαια τραύματα. Αυτό μπορεί να εμφανιστεί εβδομάδες (συνήθως 2-3) μετά τη λήψη του ποντικοφάρμακου κι ενδιάμεσα να μην έχουμε καν αντιληφθεί πως το ζώο μας είχε φάει κάτι τέτοιο.
Νομοθεσία για τα ποντικοφάρμακα
Η νομοθεσία για τα ποντικοφάρμακα στις ανεπτυγμένες χώρες έχει γίνει τα τελευταία χρόνια πολύ αυστηρή. Η χρήση ορισμένων εξ αυτών σε χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και οι Η.Π.Α. έχουν απαγορευτεί σε εσωτερικούς χώρους. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση απαγορεύεται η χρήση των ποντικοφαρμάκων χύδην, παρά μόνο μέσα σε δολωματικούς σταθμούς ασφαλείας. Στην Ελλάδα για να μπορέσει ένα ποντικοφάρμακο να βγει στην αγορά θα πρέπει να λάβει έγκριση από την αρμόδια διεύθυνση του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Θα πρέπει να βρίσκεται σε σφραγισμένη συσκευασία. Θα πρέπει να φέρει ετικέτα που να αναφέρει όσα όλα ο νόμος ορίζει, όπως την δραστική ουσία, τις συνιστώμενες δόσεις, τις προφυλάξεις, το αντίδοτο κλπ.
Ένας άλλος τρόπος δηλητηρίασης αποτελεί η έκθεση των ζώων σε οργανοφωσφορικά οι οποίες είναι τοξικές ουσίες που έχουν άμεσα συμπτώματα και περιέχονται συνήθως σε φυτοφάρμακα. Τα οργανοφωσφορικά είναι οι πιο συνηθισμένες ουσίες που περιέχονται στις φόλες. Τα συμπτώματα με τα οποία εκδηλώνεται η δηλητηρίαση από οργανωφωσφορικά είναι συνήθως έμετος, σιελόρροια, τρέμουλο και εμφάνιση σπασμών με τελική κατάληξη τον θάνατο του ζώου.
Συμπερασματικά, η χρήση ποντικοφαρμάκων αλλά και φυτοφαρμάκων ή λιπασμάτων θα πρέπει να γίνεται ακολουθώντας τις οδηγίες των ειδικών και με πολύ μεγάλη προσοχή ως προς τους υπόλοιπους οργανισμούς που θα μπορούσαμε άθελά μας να δηλητηριάσουμε και να θανατώσουμε. Αποφεύγουμε την άσκοπη χρήση τους και προτιμούμε πιο ασφαλείς και οικολογικού τρόπους αντιμετώπισης οποιουδήποτε εχθρού.
Γράφει η συντακτική ομάδα του ppellados.gr
