Ειδικότερα:
Λόγοι απόρριψης της υπό διαβούλευση Μ.Π.Ε. από την Διοίκηση.
Η Μελέτη που αξιολογούμε κατόπιν σχετικής τιμητικής πρότασης της δημοτικής αρχής Δυτικής Μάνης, αναφέρεται λεπτομερώς στον «κύριο εξοπλισμό και τα βασικά συνοδά έργα του ΑΣΠΗΕ» ως εξής:
• Τριάντα επτά (37) ανεμογεννήτριες, τύπου Vestas V136/4.2 MW με ύψος πυλώνα ίσο με 82 m και διάμετρο ρότορα 136 m.
• Τριάντα επτά (37) πλατείες ανέγερσης Α/Γ, με συνολική επιφάνεια κατάληψης 361.147,64 m2
• Τριάντα επτά (37) επιφάνειες καταστρώματος Α/Γ, συνολικής έκτασης 197.350,60 m2
• Έργα βελτίωσης υφιστάμενων και διάνοιξης νέων δρόμων 48.788,47 m, που θα εκτείνονται σε περίπου 508,000 m2
• Υπόγεια διασύνδεση μέσης τάσης (ΜΤ) 33 kV
• Υποσταθμός ανύψωσης τάσης 33/150 kV, εντός κατάλληλης, μη δασικού χαρακτήρα έκτασης, με κωδική ονομασία «Υ/Σ MORES II», για τη διασύνδεση του έργου με το Διασυνδεδεμένο Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΣΜΗΕ).
• Τρεις (3) οικίσκοι ελέγχου
· Οι Α/Γ θα συνδέονται μεταξύ τους μέσω νέας εσωτερικής οδοποιίας
· Η διασύνδεση του αιολικού πάρκου της περιοχής με τον νέο Υ/Σ 150/33 kV «ΚΥΤ MORES II» θα γίνει μέσω εγκατάστασης υπόγειου και εναέριου κυκλώματος.
Θα δοθεί ιδιαίτερα προσοχή σε στοιχεία που αναφέρονται στο κύριο αντικείμενο μας και εστιάζουν στο τμήμα του δήμου δυτικής Μάνης και του δυτικού Ταϋγέτου.
Εκ των ανωτέρω, προκύπτει ότι αφενός παραβιάζονται οι διατάξεις της δασικής νομοθεσίας και δη οι προδιαγραφές των δασικών δρόμων Γ’ Κατηγορίας, σύμφωνα με τις οποίες θα πρέπει να αδειοδοτούνται και να κατασκευάζονται τα έργα οδοποιίας εντός δασικών εκτάσεων, όπως το υπό κρίση.
Επίσης αφετέρου προκύπτει η ανάγκη σύνταξης αναγνωριστικής γεωλογικής μελέτης οδοποιίας γιατί τα γεωμετρικά στοιχεία της οδού πρόσβασης (νέα χάραξη και υπό βελτίωση χάραξη) αλλά κυρίως το ύψος των ορυγμάτων στα πρανή και των επιχωμάτων σε συνδυασμό με τη φύση των γεωλογικών σχηματισμών, απαιτούν την σύνταξη γεωλογικής μελέτης για την αντιμετώπιση των προβλημάτων της χάραξης αλλά και της διεύρυνσης της οδού όπου απαιτείται με ασφάλεια.
Δεδομένου ότι το προβλεπόμενο και μη αποτυπωμένο οδικό δίκτυο πρόκειται να χρησιμοποιηθεί για κίνηση οχημάτων βαρέως τύπου και δεδομένου ότι στο μέλλον θα απαιτηθεί συχνή πρόσβαση των συνεργείων συντήρησης, πυρασφάλειας, και τέλος μετά από κάποια χρόνια αντικατάστασης η αποξήλωσης.
Άρα οι προβλεπόμενοι οδοί πρόσβασης ακόμα και αν χαρακτηριστούν δασικοί, λόγο της διεύρυνσης και των όσων αναφέρθηκαν ανωτέρω απαιτούν την εκπόνηση αναγνωριστικής γεωλογικής μελέτης τουλάχιστον.
Οι γεωλογικές μελέτες που απαιτούνται κατά ελάχιστο, αντιστοιχούν στις ακόλουθες Τεχνικές Προδιαγραφές : ΟΔΙΚΑ ΕΡΓΑ Υ. Α. με αρ. ΔΜΕΟ/δ/ο/212/27.02.2004 περί “Έγκρισης Οδηγιών Μελετών Οδικών Έργων, (Ο.Μ.Ο.Ε.) – Τεύχος 11, Γεωλογικών – Γεωτεχνικών”.
Κατά συνέπεια, η υπό διαβούλευση Μ.Π.Ε. η οποία ρητά προβλέπει έργα οδοποιίας σε οιαδήποτε φάση αδειοδότησης παραβλέπει την αναγκαιότητα εκπόνησης αναγνωριστικής γεωλογικής μελέτης, για την τεκμηρίωση της καταλληλότητας αλλά και της εφικτής πρόσβασης σε πρανή και κορυφές με ιδιαίτερα μεγάλης κλίσεις και ασταθείς γεωλογικά σχηματισμούς. Για το λόγο αυτό της αβεβαιότητας αλλά και της πολύ πιθανής πρόκλησης σοβαρών επιπτώσεων που δεν έχουν αξιολογηθεί και διερευνηθεί σε αυτή την κρίσιμη φάση του προτεινόμενου έργου, η αρμόδια περιβαλλοντική αρχή δέον όπως την αρνηθεί την έγκρισή της.
3. Σκόπιμη παράλειψη της περιγραφής των χαρακτηριστικών των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων των περιοχών υλοποίησης του κυρίως έργου αλλά και των συνοδών έργων της οδοποιίας πρόσβασης και (φυσικά) των εκτιμώμενων επιπτώσεων του υπό κρίση έργου ως προς αυτά.
1. Ως προς τα επιφανειακά ύδατα.
Προβλέπεται ότι η εκάστοτε Μ.Π.Ε. θα πρέπει να περιέχει:
Περιγραφή του επιφανειακού φυσικού ή τεχνητού υδρογραφικού δικτύου στην περιοχή μελέτης, με ειδική αναφορά στις λεκάνες απορροής, στις πηγές, σε αποδέκτες, στους συντελεστές κατείσδυσης και σε άλλα χαρακτηριστικά που επιδρούν καθοριστικά στη μορφή του δικτύου
Περιγραφή των υφισταμένων χρήσεων, θεσμοθετημένων και πραγματικών, των επιφανειακών υδατικών πόρων
Παρουσίαση των διαθέσιμων ποσοτικών και ποιοτικών στοιχείων στις κύριες ροές και στα ύδατα που επηρεάζονται από το έργο ή τη δραστηριότητα.
Διαθέσιμες διαχρονικές μεταβολές και τάσεις εξέλιξης της ποιότητας και ποσότητας των επιφανειακών υδάτων».
Πλην όμως, σε ευθεία αντίθεση με τα ανωτέρω, στην οικεία παράγραφο της υπό διαβούλευση Μ.Π.Ε. απουσιάζει εντελώς η περιγραφή των ποιοτικών και ποσοτικών χαρακτηριστικών και των ιδιοτήτων του υδρογραφικού δικτύου, του υδατικού δυναμικού, των μόνιμων και περιοδικών υδατορεμάτων, καθώς και εν γένει των επιφανειακών υδάτων των περιοχών υλοποίησης του κυρίως έργου αλλά και των συνοδών έργων της οδοποιίας (εσωτερικής και πρόσβασης). Δεδομένου δε ότι σύμφωνα με το συνημμένο απόσπασμα – χάρτη έχουν τοποθετηθεί τα δεκάδες μικρά και μεγάλα υδατορέματα που διασχίζουν όχι μόνο το οδικό δίκτυο πρόσβασης που προβλέπεται αλλά και το υφιστάμενο με τα γήπεδα τοποθέτησης των Α/Γ.
Έτσι, παραβιάζεται η «Ως προς τις επιπτώσεις στα επιφανειακά ύδατα» αναφορά, σύμφωνα με την οποία:
Εκτιμώνται οι επιπτώσεις του έργου στο υδρογραφικό δίκτυο, όπως αυτές προκύπτουν από άμεσες παρεμβάσεις (διευθετήσεις, γεφυρώσεις, υδροληψίες κ.ά.) και έμμεσες μεταβολές (αφαίρεση βλάστησης από παρόχθιες ζώνες ή από σημαντικές εκτάσεις της λεκάνης απορροής κ.λπ.)
Εκτιμώνται οι επιπτώσεις στη διαθεσιμότητα υδατικού δυναμικού και στις ενδεχόμενες εποχικές μεταβολές της, για την τροφοδοσία των υφιστάμενων χρήσεων μετά την υλοποίηση του έργου
Εκτιμώνται οι μεταβολές που αναμένονται λόγω του έργου στα ποιοτικά και ποσοτικά χαρακτηριστικά των επηρεαζόμενων μόνιμων και περιοδικών υδατορεμάτων.
Προσεγγίζεται η επίδραση του έργου ή της δραστηριότητας στις τάσεις μελλοντικής εξέλιξης της ποιότητας και ποσότητας των επιφανειακών υδάτων»,
Από τη στιγμή, δηλαδή, που στην υπό διαβούλευση Μ.Π.Ε. δεν παρατίθεται κανένα από τα ως άνω προαπαιτούμενα στοιχεία των επιφανειακών υδάτων που βρίσκονται πλησίον των περιοχών υλοποίησης του κυρίως έργου αλλά και εντός της περιοχής υλοποίησης των συνοδών έργων της οδοποιίας πρόσβασης, είναι αυτονόητο ότι δεν λαμβάνει χώρα ούτε και η αναγκαία αξιολόγηση – εκτίμηση των επιπτώσεων του υπό κρίση έργου ως προς αυτά.
Το σημαντικότερο από όλα που αφορά την δίαιτα των επιφανειακών υδάτων που είναι ιδιαίτερα κρίσιμη σε ζώνες προστασίας Natura 2000, είναι η μη προβλεπόμενη αδειοδότηση, σύμφωνα με το Ν. 4258/2014 οριοθέτηση, η διευθέτηση των υδατορεμάτων που τέμνουν εγκάρσια της οδούς διάνοιξης, πρόσβασης και κυρίως βρίσκονται εντός η σε άμεση γειτνίαση με τη θέση εγκατάστασης των Α/Γ.
Σαφώς προβλέπεται από τη νομοθεσία η αδειοδότηση με σύνταξη υδρολογικής και υδραυλικής μελέτης και δεν υπάρχει καμιά εξαίρεση για αυτή την κατηγορία των έργων.
Συνεπώς η απουσία τους θα πρέπει από μόνη της και μόνο να είναι λόγος ακύρωσης της ΜΠΕ μέχρι να προσδιοριστούν επαρκώς οι διατομές των υδατορεμάτων και οι γραμμές πλημμύρας αυτών.
Ακολουθεί το σχετικό άρθρο του νόμου, που διευκρινίζει ποιες κατηγορίες έργων εξαιρούνται.
Επίσης στο συνημμένο υδρολογικό χάρτη των υδατορεμάτων του όρους Γαιδουροβούνι διακρίνεται ευκρινώς το σύνολο των υδατορεμάτων στη θέση ανάπτυξης του έργου αλλά και στη συμβολή αυτών με τις βεβαιωμένες οδούς πρόσβασης η τις νέες διανοίξεις. Με σημαντικότερο υδατόρεμα μόνιμης ροής το ρέμα Νούπαντης που εκβάλει στον όρμο Τραχήλας του ανατολικού Μεσσηνιακού κόλπου, αποστραγγίζει μια μεγάλη λεκάνη που έχει αρχή στη θέση κατασκευής και έδρασης των Α/Γ και βρίσκεται σαφώς σε ζώνη προστασίας Νatura 2000 που σημαίνει ότι και τα ύδατα αυτά προστατεύονται από τη σχετική νομοθεσία με δεσμεύσεις και επιπλέον διατάξεις σύμφωνα με όσα αναφέρονται στο νόμο 4258/2014 και στις ερμηνευτικές του διατάξεις.
Σημειωτέον ότι εδώ έχουμε σημαντική υπόγεια κατείσδυση λόγω της παρουσίας καρστικών σχηματισμών. Σημαντικές εμφανίσεις καρστικών κοιλωμάτων σε όλο το εύρος της επιφάνειας και ιδιαίτερα σημαντική υπόγεια κατάληξη ενός μοναδικού υπογείου υδατορέματος στην θέση Καταφύγι, που είναι βέβαιο ότι τροφοδοτείται από τα υπόγεια ύδατα της ζώνης Νατούρα και της επιμέρους υδρολογικής λεκάνης που περιλαμβάνει κυρίως το Γαιδουροβούνι.
Αυτά τα υπόγεια «ποτάμια» αναμένεται να κλείσουν (φραγή) αν κατασκευαστεί το έργο από τα φερτά υλικά εκσκαφών που θα «διαρρέουν» μέσα στις κοίτες των υδατορεμάτων και στα έγκοιλα των επιφανειακών καρστικών σχηματισμών, μια και δεν προβλέπεται η απομάκρυνση τους αλλά και ίσως δεν είναι δυνατή λόγο της μεγάλης μορφολογικής κλίσης στις κορυφές τοποθέτησης των Α/Γ.
Άρθρο 4 του Ν. 4258/14
Εξαιρέσεις από την Οριοθέτηση
Δεν απαιτείται οριοθέτηση των υδατορεμάτων:
1.1. Για την εκτέλεση των πάσης φύσεως εργασιών άρσης προσχώσεων, εξαιρουμένων των αμμοληψιών, καθαρισμού κοίτης, συντήρησης και αποκατάστασης, καθώς και επισκευής υφισταμένων αντιπλημμυρικών έργων. Ως καθαρισμός – άρση προσχώσεων κοίτης υδατορέματος νοείται κάθε έργο, με εξαίρεση τις αμμοληψίες, που αποσκοπεί στον καθαρισμό της κοίτης από φερτά υλικά ή άλλα εμπόδια που δυσκολεύουν την ελεύθερη απορροή των υδάτων του υδατορέματος.
1.2. Για την εκτέλεση εργασιών καθαίρεσης αυθαιρέτων κατασκευών.
1.3. Για την κατασκευή φραγμάτων ταμίευσης υδάτων, όπως άρδευσης, ύδρευσης, αντιπλημμυρικής προστασίας, εμπλουτισμού υδροφόρων οριζόντων προς παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και υδροληψιών, υδροηλεκτρικών σταθμών, εφόσον αυτοί βρίσκονται πάνω στο σώμα του φράγματος, και αναβαθμών συγκράτησης φερτών υλών στις ορεινές κοίτες.
1.4. Για την κατασκευή ή επισκευή ή καθαίρεση γεφυρών και οχετών, καθώς και άλλων έργων προστασίας θεμελιώσεων γεφυρών, υπό την προϋπόθεση ότι αυτά συνοδεύονται από υδραυλική μελέτη με την οποία καθορίζονται οι γραμμές πλημμύρας για συγκεκριμένη περίοδο επαναφοράς και εντοπίζονται οι επιπτώσεις από την κατασκευή των έργων, στην ομαλή ροή των πλημμυρικών παροχών. Στην περίπτωση αυτή η πάκτωση των ακρόβαθρων των γεφυρών, υλοποιείται έξω από τις εν λόγω γραμμές πλημμύρας.
1.5. Για την κατασκευή έργων υποδομής που δεν επηρεάζουν την υφιστάμενη φυσική ή διαμορφωμένη κοίτη του υδατορέματος και γενικά την παροχετευτικότητά του, όπως σίφωνες και υπόγειοι αγωγοί, καθώς και αγωγοί υδροληψίας και διάθεσης αποβλήτων.
1.6. Για την κατασκευή των έργων ορεινής υδρονομίας, εκτός από τις περιπτώσεις που οι αρμόδιες δασικές υπηρεσίες τεκμηριωμένα κρίνουν απαραίτητη την οριοθέτηση, λόγω κατασκευής συγκεκριμένου έργου, καθώς και δασοτεχνικών έργων.
1.7. Για έργα και δραστηριότητες που εξυπηρετούν σκοπούς Εθνικής Άμυνας, καθώς και έργα ή δραστηριότητες που απαιτούνται για την άμεση αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών κατά τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 1 του ν. 4014/2011.
- Για μικρά υδατορέματα, όπως αυτά ορίζονται στην παρ. 2 του άρθρου 1 του παρόντος, δεν απαιτείται η οριοθέτησή τους. Κατ’ εξαίρεση και εφόσον συντρέχουν ειδικοί λόγοι προστασίας αυτών, είναι δυνατή η οριοθέτησή τους με απόφαση του Γενικού Γραμματέα της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης η οποία εκδίδεται μετά από εισήγηση της Διεύθυνσης Υδάτων και της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, σύμφωνα με τα οριζόμενα στα άρθρα 2 και 3 του παρόντος. Για τις περιπτώσεις μικρών υδατορέματων, εντός της Περιφέρειας Αττικής απαιτείται και η σύμφωνη γνώμη της Κεντρικής Συντονιστικής Επιτροπής του άρθρου 140 του ν. 4070/2012 (Α’ 82).
Επίσης στην έκδοση ερμηνευτικής απόφασης αναφορικά με την οριοθέτηση υδατορέματος σε περιοχές Natura και σε δάση που προέβη το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, αναφέρονται τα ακόλουθα.
Πιο συγκεκριμένα, η απόφαση που υπογράφει ο Υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Ν. Ταγαράς, διευκρινίζει ότι κατά την ερμηνεία του δεύτερου εδαφίου της παρ. Α.4 του άρθρου 3 του ν. 4258/2014, όπως ισχύει, η διαδικασία επικύρωσης του καθορισμού οριογραμμών υδατορέματος πρέπει να γίνεται με προεδρικό διάταγμα και όσον αφορά στα τμήματα των ρεμάτων που εμπίπτουν σε δασικές περιοχές και περιοχές Natura.
Αποδεικνύεται, λοιπόν, έτι μία φορά ότι, πέραν όλων των άλλων, η υπό διαβούλευση Μ.Π.Ε. στερείται όχι μόνο της δέουσας επιστημονικής θεμελίωσης και τεκμηρίωσης, αλλά και της προβλεπόμενης αδειοδότησης των υδατορεμάτων που έπρεπε ήδη να έχει εξασφαλιστεί, σύμφωνα με τη σχετική νομοθεσία, εξ ου και αρμόδια περιβαλλοντική αρχή δέον όπως αρνηθεί την έγκρισή της.
2. Ως προς τα υπόγεια ύδατα.
Προβλέπεται ότι η εκάστοτε Μ.Π.Ε. θα πρέπει να περιέχει:
Περιγραφή των υδρογεωλογικών χαρακτηριστικών της περιοχής μελέτης με στοιχεία που αφορούν την έκταση και τα όρια της υδρολογικής και υδρογεωλογικής λεκάνης, τους συντελεστές εμπλουτισμού, το συνολικό όγκο υδατικών αποθεμάτων, τις αναμενόμενες στάθμες και τα σημεία εκφόρτισης του υπόγειου υδροφορέα
Περιγραφή των υφισταμένων χρήσεων, θεσμοθετημένων και πραγματικών, των υπόγειων υδατικών πόρων
Παρουσίαση των διαθέσιμων ποσοτικών και ποιοτικών στοιχείων στους κύριους υπόγειους υδροφορείς, καθώς και σε όσους επηρεάζονται από το έργο ή τη δραστηριότητα
Διαθέσιμες διαχρονικές μεταβολές και τάσεις εξέλιξης της ποιότητας και ποσότητας των υπόγειων υδάτων.
Ωστόσο, σε ευθεία αντίθεση με τα ανωτέρω, στην οικεία παράγραφο της υπό διαβούλευση Μ.Π.Ε. απουσιάζει εντελώς η περιγραφή των υφισταμένων χρήσεων, θεσμοθετημένων και πραγματικών, των υπόγειων υδατικών πόρων, των διαθέσιμων ποσοτικών και ποιοτικών στοιχείων των κύριων υπόγειων υδροφορέων και εν γένει των υδρογεωλογικών χαρακτηριστικών και ιδιοτήτων των υπόγειων υδάτων των περιοχών υλοποίησης των συνοδών έργων της οδοποιίας πρόσβασης, παρότι το υπό κρίση έργο σκοπείται να πραγματοποιηθεί στο Υπόγειο Υδατικό Σύστημα «Σύστημα Δυτ. Ταΰγετου» (GR0100090) του Υδατικού Διαμερίσματος Δυτικής Πελοποννήσου, σύμφωνα με παραδοχές της ίδιας της Μ.Π.Ε.
Έτσι, παραβιάζεται η παράγραφος «Ως προς τις επιπτώσεις στα υπόγεια ύδατα» του Παραρτήματος , σύμφωνα με την οποία:
Περιγράφεται η συσχέτιση των φάσεων κατασκευής και λειτουργίας του έργου με την υδρογεωλογία της περιοχής επιρροής του, εστιάζοντας κυρίως στον υποκείμενο υδροφορέα ή/και στις ροές τροφοδοσίας του
Ο βαθμός ανάλυσης της εκτίμησης των επιπτώσεων στα υπόγεια ύδατα θα πρέπει να είναι ανάλογος με το βαθμό της παραπάνω συσχέτισης
Εκτιμώνται οι επιπτώσεις στη στάθμη των επηρεαζόμενων υδροφορέων (υποκείμενου και κατάντη) και υπολογίζεται η διαθεσιμότητα υπόγειων υδάτων, με τις ενδεχόμενες εποχικές μεταβολές της, για την τροφοδοσία των υφιστάμενων χρήσεων μετά την υλοποίηση του έργου
Εκτιμώνται οι μεταβολές που αναμένονται λόγω του έργου στα ποιοτικά χαρακτηριστικά των επηρεαζόμενων υπόγειων υδάτων
Προσεγγίζεται η επίδραση του έργου ή της δραστηριότητας στις τάσεις μελλοντικής εξέλιξης της ποιότητας και ποσότητας των υπόγειων υδάτων».
Από τη στιγμή, δηλαδή, που στην υπό διαβούλευση Μ.Π.Ε. δεν παρατίθεται κανένα από τα ως άνω προαπαιτούμενα στοιχεία των υπόγειων υδάτων της περιοχής υλοποίησης του υπό κρίση έργου, είναι αυτονόητο ότι δεν λαμβάνει χώρα ούτε και η αναγκαία αξιολόγηση – εκτίμηση των επιπτώσεών του ως προς αυτά, όπως αποδεικνύεται, άλλωστε, και από το οικείο κεφάλαιο αυτής, όπου το μόνο που αρκείται να αναφέρει όλως γενικά και αόριστα ο φορέας του έργου είναι ότι:
Δεν αναμένεται να προκύψει καμία επίπτωση στην ποιότητα των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων κατά τη διάρκεια λειτουργίας του υπό μελέτη έργου.
Αυτό όμως είναι εντελώς αναπόδεικτο, γιατί οι συγκεκριμένες λεκάνες απορροής που προβλέπονται οι οδοί πρόσβασης η έργα θεμελίωσης και τοποθέτησης Α/Γ θα αποτελέσουν ένα τροποποιημένο υδατικό σύστημα, που θα επιφέρει αλλαγές στη δίαιτα των επιφανειακών και κυρίως των υπογείωνυδάτων γιατί α) θα μειωθεί δραματικά ο συντελεστής κατείσδυσης στο γεωλογικό σχηματισμό των καρστικών πετρωμάτων, που αποτελείται από ανθρακικούς σχηματισμούς που αναφέρονται ως πολύχρωμα μάρμαρα Ταϋγέτου, που καλύπτει σε μεγάλο ποσοστό το σύνολο της περιοχής των έργων που είναι σχηματισμός έντονα διαπερατός, επειδή οι εκατοντάδες τόνοι σκυροδέματος θα κλείσουν ερμητικά όλα τα στόμια και του πόρους του υπεδάφους στη ζώνη θεμελίωσης των Α/Γ και περιφερειακά αυτών σε μια πολύ μεγάλη έκταση της τάξης των 10 – 20 στρεμμάτων για κάθε μια από αυτές τουλάχιστον, και β) θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη σημασία στην φραγή των διερχόμενων ανέμων που συνήθως μεταφέρουν και μεγάλο όγκο ατμοσφαιρικών κατακρημνισμάτων, που θα ανακόπτονται σε όλο το εύρος της ζώνης των Α/Γ και θα μηδενίζουν την ταχύτητα τους και τη ροή τους. Αυτό ισοδυναμεί με σημαντική αν όχι παντελή έλλειψη ύδατος πίσω από αυτές, μείωση της κατείσδυσηςτων υδάτων στο υπέδαφος, αλλαγή του μικροκλίματος και αύξηση της εξατμισοδιαπνοής. Δηλαδή μια κρίσιμη μάζα νερού χιλιάδων κυβικών μέτρων ετησίως θα απουσιάζει από την ετήσια τροφοδοσία και των εμπλουτισμό των μοναδικών υδροφόρων οριζόντων που αποθηκεύουν το νερό για τη λειτουργία των πηγών, την άρδευση και ύδρευση της περιοχής που αντιμετωπίζει ιδιαίτερα προβλήματα στις τ.κ. Πλάτσας, Πηγής, Νομιτσί, Λαγκάδας, της ΝΔης απόληξης του δήμου Δυτ. Μάνης και δυτικού Ταϋγέτου.
Επίσης από την εμφάνιση των σημείων υδροληψίας στο σχετικό http://lmt.ypeka.gr/public_view.html του ΥΠΕΝ «θέαση» υπάρχει ενδεικτικός χάρτης με τις υδροληψίες της εγγύτερης περιοχής σε βαθμό που έχουν μέχρι σήμερα καταχωρηθεί. Διαπιστώνεται ότι υπάρχει ένας πάρα πολύ μικρός αριθμός υδροληψιών που αποδεικνύει ότι το νερό είναι σε έλλειψη στην εγγύτερη και ευρύτερη περιοχή της ΔΕ Λεύκτρου και δη στην περιοχή του όρους Γαιδουροβούνι. Άλλωστε η περιοχή τα τελευταία χρόνια εμφανίζει καταγεγραμμένα σοβαρά προβλήματα υδροδότησης σύμφωνα με στοιχεία του Δήμου, λόγω και της ιδιαίτερα σημαντικής αύξησης των επισκεπτών τα τελευταία χρόνια κατά τους θερινούς μήνες.
Αποδεικνύεται, λοιπόν, έτι μία φορά ότι, πέραν όλων των άλλων, η υπό διαβούλευση Μ.Π.Ε. πάσχει επιστημονικής θεμελίωσης και τεκμηρίωσης, εξ ου και η αρμόδια περιβαλλοντική αρχή δέον όπως αρνηθεί την έγκρισή της.
- Παραβίαση των «Μορφολογικά και τοπιολογικά χαρακτηριστικά» και «Επιπτώσεις στα μορφολογικά και τοπιολογικά χαρακτηριστικά».
Σύμφωνα με τα παραπάνω, εντός της εκάστοτε Μ.Π.Ε. θα πρέπει να:
Καταγράφεται το συνολικό τοπίο αναφοράς και οι επιμέρους ενότητές του.
Αναφέρονται εκτάσεις που σχετίζονται με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση του Τοπίου, η οποία κυρώθηκε με το ν. 3827/2010 (Α’ 30).
Εντοπίζονται ενδεχόμενες τοπιολογικές εξάρσεις που συσχετίζονται με το έργο ή τη δραστηριότητα.
Αναφέρονται στοιχεία της σημαντικότητας και της τρωτότητας του τοπίου.»
Πλην όμως, στην υπό διαβούλευση Μ.Π.Ε. δεν γίνεται ούτε η δέουσα ως άνω ανάλυση των τοπιολογικών χαρακτηριστικών της περιοχής εγκατάστασης των κρινόμενων Α/Π, ούτε φυσικά και η βάσει αυτής αξιολόγηση των επιπτώσεών του ως προς αυτά.
Το σημαντικότερο όλων που αποτελεί από μόνοτου μοναδικό φαινόμενο σε εγκατάσταση Αιολικού πάρκου τέτοιου μεγέθους με «Γιγαντοανεμογεννήτριες» είναι το γεγονός ότι ενώ το ύψος του όρους Γαιδουροβούνι είναι μεσοσταθμικά από τη βάση εξάπλωσης των οικισμών μέχρι 500 μέτρα υψηλοτέρα, θα έχει τις μεγαλύτερες δυνατές θηριώδεις θα τις ονομάζαμε Α/Γ που θα φθάνουν σε ύψος από τη βάση τους τα 200 μέτρα.
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η αναλογία όρος προς ανεμογεννήτρια περιορίζεται στο 500/200 δηλαδή 2.5/1. Ενώ στην πλειονότητα τους η σχέση εφαρμογής και εγκατάστασης αυτών είναι τουλάχιστον 5/1. Αποτελεί δε αυτό το γεγονός μοναδικό στα χρονικά σε περιοχή της Ευρώπης και μάλιστα σε ζώνη προστασίας Natura 2000, με τόσους παραδοσιακούς και σημαντικούς οικισμούς σε άμεση γειτνίαση στη ζώνη επιρροής του έργου.
Ο δείκτης αυτός της σχέσης Ο/Α (Όρος σε μέτρα προς ανεμογεννήτρια σε ύψος) δεν νοείται και δεν προβλέπεται να είναι μόλις 2.1/1 σε παράκτιες περιοχές, γιατί έχει άμεσο αντίκτυπο στα τοπιολογικά χαρακτηριστικά και όχι μόνο. Επίσης αποκλείει τη μοναδική κορυφογραμμή και δεσμεύει τον κρίσιμο μοναδικό υδροκρίτη του όρους Γαιδουροβούνι μεταξύ των άλλων.
Εξάλλου, η διαδικασία ένταξης τόσο φαραωνικών έργων στο περιβάλλον βασίζεται στην οπτική σύζευξή τους με τα τοπιολογικά στοιχεία της περιοχής εγκατάστασης, ενώ η αισθητική του τοπίου αξιολογείται σύμφωνα με τα βασικά στοιχεία του χώρου που γίνονται άμεσα αντιληπτά από τους κατοίκους της περιοχής του έργου και τους χρήστες, όπως στοιχεία του δομημένου και του φυσικού περιβάλλοντος, καθώς και τυχόν ιστορικά και πολιτιστικά στοιχεία της περιοχής.
Ωστόσο, στην υπό διαβούλευση Μ.Π.Ε. δεν εκτίθενται και φυσικά δεν αξιολογούνται οι αυτονόητες αρνητικές επιπτώσεις των υπό κρίση Α/Π στο τοπίο, εξ ου και αρμόδια περιβαλλοντική αρχή δέον όπως αρνηθεί την έγκριση της υπό διαβούλευση Μ.Π.Ε. και για το λόγο αυτό. - Παραβίαση της παραγράφου «Επιπτώσεις σχετικές με τα γεωλογικά, τεκτονικά και εδαφολογικά χαρακτηριστικά», αλλά και της παραγράφου «Σχέδια του έργου ή της δραστηριότητας»
Η μη παρουσίαση χαρακτηριστικών της χάραξης και των διατομών της προς διάνοιξη οδοποιίας στην Μ.Π.Ε αλλά και η απουσία Τεχνικής Έκθεσης Οδοποιίας, αποτελεί σοβαρότατη έλλειψη, δεδομένου ότι με την χρήση των αναλυτικών διατομών σχεδιάζεται η ζώνη κατάληψης του έργου στις οριζοντιογραφίες.
Μόνο έτσι θα ήταν δυνατό να γίνει γνωστό πως έχει σχεδιαστεί η οδός πρόσβασης και να εκτιμηθούν οι επιπτώσεις των ορυγμάτων και των επιχωμάτων, δηλαδή τα προβλήματα τυχόν κατολισθήσεων και βραχοπτώσεων τα οποία θα προκαλέσουν, καθώς και η σημαντική αλλοίωση της γεωμορφολογίας και η μεταβολή του τοπίου στην περιοχή.
Λόγω δε της σημασίας των διατομών της οδοποιίας για την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων υπήρχε υποχρέωση παρουσίασης χαρακτηριστικών ορυγμάτων, επιχωμάτων και ένταξης διατομών στις Μ.Π.Ε. ήδη βάσει της εγκυκλίου 37/03-10-1994 (αρ.πρωτ. ΔΜΕΟ/δ/0/1158) «Προσωρινές προδιαγραφές για μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων από οδικά έργα» και φυσικά προβλέπεται και στην ως άνω υπ’ αριθ. οικ. 170225 από 20.1.2014 Απόφαση του Υπουργού Π.Ε.Κ.Α. και δη:
(α) στο Παράρτημα 4.10, σύμφωνα με το οποίο:
«Για έργα ή δραστηριότητες της 10ης Ομάδας «Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας» της υ.α.1958/2012 (Β’ 21), το περιεχόμενο της ΜΠΕ όπως καθορίζεται στα Παραρτήματα 2 και 3 της παρούσας Απόφασης διαμορφώνεται με βάση και τις ακόλουθες διαφοροποιήσεις:…
«Αναλυτική περιγραφή σχεδιασμού του έργου ή της δραστηριότητας», θα πρέπει να αναφερθούν όλα τα μεγέθη και χαρακτηριστικά του σχεδιασμού του έργου και των συνοδών του. Ειδικότερα απαιτούνται τουλάχιστον:
Αναλυτική περιγραφή των συνοδών έργων οδοποιίας, καθώς και:
Τυπικές διατομές.
Δυσμενείς διατομές, όσον αφορά στις διαφοροποιήσεις στο ανάγλυφο.
Μέτρα, δράσεις και παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων που έχουν ενταχθεί στο σχεδίασμά του έργου…»
(β) στην παράγραφο «Σχέδια του έργου ή της δραστηριότητας» του Παραρτήματος σύμφωνα με την οποία:
«Οι κατ’ ελάχιστο απαραίτητοι χάρτες και σχέδια αναφέρονται ακολούθως και θα πρέπει να συμπληρώνονται με το κατάλληλο κάθε φορά υλικό τεκμηρίωσης, είτε αυτό αφορά πρόσθετους χάρτες/σχέδια είτε προσθήκη πληροφοριών επί των παρακάτω χαρτών…
Σχέδια του έργου ή της δραστηριότητας…
Επιδράσεις στο ανάγλυφο (διατομές, εκσκαφές)…»
Λόγω των ανωτέρω (μη παρουσίαση διατομών, έλλειψη παρουσίασης ορυγμάτων και επιχωμάτων οδοποιίας και ζώνης κατάληψης), στην Μ.Π.Ε. γίνεται σαφής υποεκτίμηση των επιπτώσεων στη γεωμορφολογία, στην γεωφυσική ευστάθεια της περιοχής επέμβασης, αλλά και στο τοπίο, κυρίως από τα έργα οδοποιίας. Το κρισιμότερο όλων είναι ότι απουσιάζει η αναγνωριστική γεωλογική μελέτη που είναι κρίσιμη σύμφωνα με τη σχετική νομοθεσία, η γεωτεχνική έρευνα και οι εργαστηριακές δοκιμές,λόγο της φύσης των πολλών ορυγμάτων και επιχωμάτων αλλά και των ασταθών γεωλογικών σχηματισμών που χαρακτηρίζονται από σειρές εφιπεύσεων (είδος ρηγματωδών φαινομένων ζωνών αστάθειας) που παρουσιάζουν έντονη διάβρωση, τεκτονισμό, καρστικοποιημένα πρανή και καταπτώσεις στη μάζα του όπως πρόεκυψε και από τη σχετική βιβλιογραφία αλλά και την αυτοψία σε όλο το μήκος της κατασκευής των έργων και των όποιων πιθανών οδών πρόσβασης σε αυτά. - Παραβίαση του Παραρτήματος, «Προδιαγραφές Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης (ΕΟΑ) για έργα και δραστηριότητες που βρίσκονται σε περιοχή του Δικτύου Natura 2000, για την οποία δεν προβλέπονται ειδικότερες πρόνοιες προστασίας και διαχείρισης ή δεν συντρέχουν ειδικές προϋποθέσεις».
Η τελικώς υποβληθείσα ΕΟΑ παραβιάζει τις εξής προβλέψεις.
(α) «Αποτύπωση των ανωτέρω πληροφοριών σε Χάρτες Τεκμηρίωσης», καθώς εντός της Ε.Ο.Α. απεικονίζονται ελλιπώς τα όρια των προστατευόμενων περιοχών και η εσωτερική τους χαρτογράφηση με τις κατανομές των τύπων οικοτόπων και ειδών και τα ενδιαιτήματά τους στην Περιοχή Μελέτης σε χάρτες ακατάλληλου υπόβαθρου και κλίμακας.
(β) «Αποτύπωση των ανωτέρω πληροφοριών σε Χάρτες Τεκμηρίωσης», καθώς εντός της Ε.Ο.Α. δεν απεικονίζονται ΚΑΘΟΛΟΥ οι κατανομές των τύπων οικοτόπων και ειδών και τα ενδιαιτήματά τους στην Περιοχή Έρευνας Πεδίου σε χάρτες κατάλληλου υπόβαθρου και κλίμακας.
(δ) Εντός της Ε.Ο.Α. δεν αναφέρονται οι κύριες πιέσεις – απειλές των τύπων οικοτόπων ή/και των ειδών για τα οποία έχει χαρακτηριστεί η ως άνω περιοχή NATURA 2000 ως ΕΖΔ.
Το πλέον σημαντικό στην Ειδική Οικολογική αξιολόγηση είναι η μεταβολή όχι μόνο των παραγόντων της κλιματικής αλλαγής σε μια ευάλωτη ζώνη της δυτικού Ταϋγέτου όπως περιγράφεται και στην πρόσφατη μελέτη “Υδροκλιματικά, βιοκλιματικά και γεωλογικά χαρακτηριστικά της Περιφέρειας Πελοποννήσου”, του καθηγητή κυρίου Χρήστου Ζερεφού, αλλά κυρίως της σημαντικής αλλαγής του μικροκλίματος εξαιτίας της εγκατάστασης και λειτουργίας των «Γιγαντοανεμογενητριών» που μηδενίζουν την κινητική ενέργεια του ανέμου με τις υγρές μάζες που μεταφέρει και την μετατρέπουν σε ηλεκτρική. Αυτό σημαίνει ότι βιοκλιματικά το πεδίο πίσω από τις Α/Γ θα έχει σημαντική μείωση της επιφανειακής υγρασίας κάτω από 8% στην ξηρή περίοδο, θα είναι ευάλωτο σε ανάφλεξη, δεν θα μπορέσει να υποστηρίξει την πανίδα τουλάχιστον από άποψηύδατος η δρόσου, και βεβαίως θα προκαλέσει σημαντική εξασθένιση και πιθανή εξαφάνιση της χλωρίδας και όλων των προστατευόμενωνφυτοκοινωνιών. Δυστυχώς η παράμετρος αυτή αγνοήθηκε παντελώς, παρά τα όσα αναφέρονται στη μελέτη του ακαδημαϊκού, καθηγητή κυρίου Ζερεφού. Στην πραγματικότητα αναιρεί τη λειτουργία της ζώνης προστασίας Natura 2000 στην πράξη, με οδυνηρές μη αναστρέψιμες περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
Επίσης θα πρέπει να αναφερθεί το γεγονός που προκύπτει και στην βιβλιογραφία ότι «ανεμογεννήτριες» σε μικρότερο μέγεθος χρησιμοποιούνται ακόμα και σήμερα σε περιοχές με χαμηλές θερμοκρασίες το χειμώνα για την προστασία από τον παγετό σε δενδρώδεις η άλλες καλλιέργειες. Δηλαδή περιστρέφονται για την ανύψωση της θερμοκρασίας της επιφάνειας του εδάφους εκεί που λειτουργούν. Ονομάζονται δε και «ανεμομείκτες». Υπάρχει αντίστοιχη αναφορά για το ίδιο ζήτημα. από μελέτη ερευνητών του Harvard.
Παρ’ όλα αυτά, η Ε.Ο.Α. αποκρύπτει τα ανωτέρω δεδομένα, εξ ου και δεν προτείνει τα αναγκαία μέτρα αντιμετώπισης ή αντιστάθμισης των ως άνω σημαντικών αρνητικών επιπτώσεων.
Κατά συνέπεια, η υπό διαβούλευση Ε.Ο.Α. έχει συνταχθεί κατά παράβαση της σχετικής νομοθεσίας και άρα είναι πλημμελής και έωλη επιστημονικά, εξ ου και η αρμόδια περιβαλλοντική αρχή δέον όπως αρνηθεί την έγκρισή της.
Επειδή, με τα ανωτέρω δεδομένα και εν όψει των προβλέψεων του ισχύοντος, μεταγενέστερου του Ειδικού Πλαισίου για τις ΑΠΕ, Αναθεωρημένου Περιφερειακού Πλαισίου, στο οποίο ενισχύεται η προστασία των ορεινών όγκων, ιδίως των περιοχών Νατούρα, και των δασικών οικοσυστημάτων τους, η χωροθέτηση με την προσβαλλόμενη πράξη του επίδικου αιολικού σταθμού, ως νέου έργου ΑΠΕ, στη ζώνη άνω των 800 μ., η οποία αποτελεί κατ’ εξοχήν περιοχή φυσικού αποθέματος και μάλιστα εντός δασικής έκτασης, καθώς και η διάνοιξη νέας οδού, εντός δασικής και γεωλογικά δυσμενής ζώνης λόγο καρστικοποιημένων σχηματισμών στην επιφάνεια, έχρηζαν ειδικότερης αιτιολογίας αναφορικά με τη στάθμιση στην οποία προέβη η ΜΠΕ και ΕΟΑ σχετικά με το μέγεθος του κόστους ποιοτικά και ποσοτικά που συνεπάγεται αυτή για το περιβάλλον. Συνεπώς, η ΑΕΠΟ, με την οποία προτείνεται να αδειοδοτούνται τα επίδικα αιολικά πάρκα σε θέσεις άμεσης γειτνίασης με οικισμούς και μεταξύ τους θεωρείται ιδιαίτερα επισφαλής για την βιωσιμότητα του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος.
Καλαμάτα, 09.09.2024
Ο Γνωμοδοτών γεωλόγος – περιβαλλοντολόγος
ΜΙΧΑΗΛ Δ. ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
ΨΑΡΩΝ 16, ΚΑΛΑΜΑΤΑ 24100
Α.Μ. πτυχίου μελετητή 8823 – ΤΗΛ.: 6944144295
EMAIL: mix.anton63@gmail.com
