Η γεωργία είναι πολύ επιτυχημένη στην αντιμετώπιση των αναγκών σε τρόφιμα και φυτικές ίνες του σημερινού παγκόσμιου πληθυσμού. Ωστόσο, υπάρχουν αυξανόμενες ανησυχίες σχετικά με το οικονομικό, περιβαλλοντικό και κοινωνικό κόστος αυτής της επιτυχίας. Η συμβατική γεωργία έχει προκαλέσει οικονομικά προβλήματα που σχετίζονται με την υπερπαραγωγή των καλλιεργειών, το αυξημένο κόστος των εισροών που βασίζονται στην ενέργεια και τα μειωμένα γεωργικά εισοδήματα. Προκάλεσε επίσης οικολογικά προβλήματα όπως η διάβρωση του εδάφους, η υποβάθμιση της βιοποικιλότητας και η μόλυνση των εδαφών και των υδάτων. Τα ολοκληρωμένα γεωργικά συστήματα μπορούν να παρέχουν ένα μέσο για την αντιμετώπιση αυτών των ανησυχιών αυξάνοντας παράλληλα τη βιωσιμότητα.
Ο RJ Prokopy όρισε την ολοκληρωμένη διαχείριση επιβλαβών οργανισμών (IPM) ως
«… μια διαδικασία που βασίζεται σε αποφάσεις που περιλαμβάνει συντονισμένη χρήση πολλαπλών τακτικών για τη βελτιστοποίηση του ελέγχου όλων των κατηγοριών παρασίτων (έντομα, παθογόνα, ζιζάνια, σπονδυλωτά) με οικολογικά και οικονομικά ορθό τρόπο». Αυτή η ολιστική προσέγγιση στην αντιμετώπιση των επιβλαβών οργανισμών θα πρέπει να μειώσει τη χρήση φυτοφαρμάκων, να παρέχει εξοικονόμηση χρημάτων για τον αγρότη και προστασία του περιβάλλοντος και της ανθρώπινης υγείας. Ο όρος «ολοκληρωμένη» υπονοεί την ενσωμάτωση των επιπέδων φυσικού εχθρού/ανταγωνιστή στη λήψη αποφάσεων, και τη χρήση συμβατών, οργανωμένων τακτικών που θα διατηρήσουν αυτούς τους παράγοντες.
Το κίνημα της Ολοκληρωμένης Διαχείρισης επιβλαβών οργανισμών (IPM) εμφανίστηκε σύντομα μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Πριν από περίπου 60 χρόνια ξεκίνησε το πρώτο πρόγραμμα στον εποπτευόμενο έλεγχο και στόχος ήταν μια κάμπια που προσβάλει τη μηδική, η Colias eurytheme Boisduval, την οποία επέβλεπε ο KS Hagen που συνέχισε μια διακεκριμένη καριέρα στον βιολογικό έλεγχο.
Όσον αφορά τα περιβαλλοντικά προβλήματα που προκαλούνται από την υπερβολική χρήση των συνθετικών φυτοφαρμάκων εκτιμάται ότι περίπου 2,5 εκατομμύρια τόνοι φυτοφαρμάκων χρησιμοποιούνται σε καλλιέργειες κάθε χρόνο και παγκοσμίως η καταστροφή που προκαλείται από τα φυτοφάρμακα φτάνει τα 100 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως. Οι λόγοι για αυτό είναι δύο:
- οι υψηλής τοξικότητας και μη βιοαποδομήσιμες ουσίες των συνθετικών φυτοφαρμάκων
- τα υπολείμματα στο έδαφος, τους υδάτινους πόρους και τις καλλιέργειες που επηρεάζουν τη δημόσια υγεία.
Έτσι, από τη μία, επείγει να βρεθούν τα νέα εξαιρετικά επιλεκτικά και βιοαποδομήσιμα φυτοφάρμακα για την επίλυση του προβλήματος της μακροπρόθεσμης τοξικότητας στα θηλαστικά και, από την άλλη, πρέπει να μελετηθούν φιλικά προς το περιβάλλον φυτοπροστατευτικά και να αναπτυχθούν τεχνικές που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη μείωση της χρήσης φυτοφαρμάκων διατηρώντας παράλληλα τις αποδόσεις των καλλιεργειών.
Τα φυσικά προϊόντα είναι μια εξαιρετική εναλλακτική των συνθετικών φυτοφαρμάκων ως μέσο μείωσης των αρνητικών επιπτώσεων στην ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον. Συγκεκριμένα, τα εντομοκτόνα που προέρχονται από αιθέρια έλαια αρωματικών φυτών έχουν πολλά σημαντικά οφέλη. Λόγω της πτητικής φύσης τους, εμφανίζουν πολύ χαμηλότερο επίπεδο περιβαλλοντικού κινδύνου σε σχέση με τα συνθετικά εντομοκτόνα. Οι πληθυσμοί των αρπακτικών, παρασιτοειδών και επικονιαστών εντόμων επηρεάζονται λιγότερο λόγω της ελάχιστης υπολειμματικότητας, καθιστώντας τα φυτοφάρμακα με βάση τα αιθέρια έλαια συμβατά στην ενσωμάτωσή τους σε προγράμματα ολοκληρωμένης διαχείρισης επιβλαβών οργανισμών. Είναι επίσης προφανές ότι η ανθεκτικότητα θα αναπτυχθεί πιο αργά στα φυτοφάρμακα με βάση τα αιθέρια έλαια λόγω των πολύπλοκων μειγμάτων συστατικών που χαρακτηρίζουν πολλά από αυτά τα έλαια.
Τέλος, στις αναπτυσσόμενες χώρες όπου υπάρχουν ενδημικά φυτά που αποτελούν πηγή αιθερίων ελαίων είναι πιο πιθανό τα φυσικά φυτοφάρμακα να έχουν τελικά τον μεγαλύτερο αντίκτυπό τους στην ολοκληρωμένη διαχείριση επιβλαβών οργανισμών. Αναμένεται ότι αυτά τα φυτοφάρμακα θα βρουν τη μεγαλύτερη εμπορική τους εφαρμογή στην αστική καταπολέμηση παρασίτων, τη δημόσια υγεία, τη κτηνιατρική υγεία, στον έλεγχο της ανθρώπινης υγείας και την προστασία των αποθηκευμένων εμπορευμάτων. Στη γεωργία, αυτά τα φυτοφάρμακα θα είναι πιο χρήσιμα στις προστατευόμενες καλλιέργειες (π.χ. θερμοκηπιακές καλλιέργειες), στις υψηλής αξίας καλλιέργειες σε σειρά και εντός των συστημάτων βιολογικής παραγωγής τροφίμων όπου υπάρχουν λίγα εναλλακτικά φυτοφάρμακα.
Γράφει η συντακτική ομάδα του ppellados.gr
