Η παγκόσμια ημέρα νερού είναι μια ευκαιρία να κάνουμε αποτίμηση με ποιον τρόπο διαχειρίζονται τα ύδατα στον τόπο μας. Ως γνωστόν οι δήμοι έχουν αποκλειστικά την ύδρευση και οι περιφέρειες με την αποκεντρωμένη την άρδευση και όλες τις γενικές χρήσεις. Εδώ και χρόνια παρατηρούμε την απαξίωση των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης α’ και β’ βαθμού. Παρατηρούμε ότι μετά την μεγάλη μνημονιακή περίοδο έκαναν την εμφάνισή τους οι ρυθμιστικές αρχές. Δηλαδή η ιδιωτικοποίηση και του κοινωνικού αγαθού που λέγεται νερό. Δυστυχώς όμως η πώληση του νερού έχει αρχίσει από την ώρα που δόθηκαν άδειες εκμετάλλευσης σε εταιρείες εμφιάλωσης. Δηλαδή το νερό της βρύσης απαξιώνεται με αποτέλεσμα να αγοράζουμε εμφιαλωμένο όλο και περισσότεροι στον πλανήτη.
Δηλαδή το ένα νερό ανταγωνίζεται το άλλο. Όσοι έχουν χρήματα πίνουν το καλύτερο και όσοι δεν έχουν καταναλώνουν λιγότερο σε ποσότητα και ποιότητα, επειδή αντιμετωπίζουν την περιβαλλοντική υποβάθμιση των πηγών ύδατος λόγω των υπεραντλήσεων.
Η μεγαλύτερη Γαλλική εταιρεία εμφιάλωσης συσκευάζει 10.000.000 κ.μ. νερού την ημέρα. Δισεκατομμύρια δηλαδή κέρδη ετησίως. Ποιος όμως πληρώνει το κόστος ανάκτησης με τα έργα υποδομής για την αειφορία και την εξασφάλιση του ποιοτικού νερού; Οι εταιρείες ή όλοι όσοι καταναλώνουν νερά με νιτρικά, νάτριο, και χλωριοντα αν όχι και φυτοφάρμακα;
Αντιλαμβανόμαστε ότι δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος που οδηγεί σε μεγάλα αδιέξοδα. Μόνη λύση η διαχείριση και η διανομή των υδάτων να γίνεται από μια δημόσια και ενιαία αρχή. Μια δηλαδή κρατική εταιρεία υδάτων. Αυτό θα είναι το απόλυτο συμφέρον και συνεπώς η προτεραιότητα όλων μας.
Ας δούμε όμως και το παράδειγμα των ΔΕΥΑ της χώρας μας που υπολογίζονται γύρω στις 300 συνολικά χωρίς να περιλαμβάνονται και δεκάδες σύνδεσμοι ύδρευσης που κανείς δεν γνωρίζει σήμερα τι σκοπό εξυπηρετούν και θα πρέπει να είχαν καταργηθεί με νομοθετική παρέμβαση.
Ας αναφέρουμε το παράδειγμα δημοτικής επιχείρησης που έχει τιμολόγηση για το 2021 ποσότητα 9.969.529 κ.μ. ενώ το 2017 ήταν μόλις 6.549.048 κ.μ. Οι τιμές βαίνουν αυξανόμενες δυσανάλογα της αύξησης του πληθυσμού και αναρωτιέται κανείς τι γίνεται. Σπατάλη, κλεψιές και δολιοφθορές, άρδευση με το πρόσχημα της ύδρευσης.
Από αυτά το 25% είναι οι απώλειες και οι κλοπές ή αλλιώς οι διαρροές του δικτύου, που σε μερικές ΔΕΥΑ αγγίζουν και το 60 %. Γεγονός που προκύπτει με μια απλή αφαίρεση της αντλούμενης ποσότητας και αυτής που φτάνει στις βρύσες μας.
Ένα 30% και λίγο είναι, αντιστοιχεί στο αρδευτικό νερό που καταναλώνεται στους δήμους προσχηματικά. Και αυτό προκύπτει από τις παροχές υδρομέτρων που έχουν δοθεί χωρίς τα απαραίτητα νόμιμα βεβαίως δικαιολογητικά, σε συνδυασμό με τις καταναλώσεις που καταγράφονται.
Και τα ερωτήματα είναι σκανδαλώδη.
Είναι νόμιμη η πώληση νερού για άρδευση από τις ΔΕΥΑ.
Γιατί δεν μιλάμε για ανταποδοτικότητα στην άρδευση που διέπεται από άλλο νομοθετικό πλαίσιο.
Επηρεάζει περιβαλλοντικά τα υδατικά αποθέματα των δήμων, είναι ένα άλλο σοβαρό ερώτημα.
Επιβαρύνει οικονομικά τη μηνιαία χρέωση των νοικοκυριών δεδομένου ότι με στοιχεία που υπάρχουν διπλασιάζει το κόστος των ανταποδοτικών τελών.
Γιατί ενώ ο μέσος όρος κατανάλωσης είναι από 150 λίτρα έως 200 λίτρα ανά άτομο ανά ημέρα, ο μέσος όρος των ΔΕΥΑ είναι στο διπλάσιο. Ποιός το πληρώνει αυτό.
Δηλαδή τα επιπλέον 5.000.000 κ.μ. νερού με όλες τις προϋποθέσεις για ύδρευση και πόση γιατί χρεώνονται στους καταναλωτές που έχουν οικιακό τιμολόγιο.
Είναι αλήθεια ότι δεν έχουν λάβει την αντίστοιχη άδεια για τόσες μεγάλες ποσότητες από την αδειοδοτούσα αρχή της περιφέρειας, δηλαδή την διεύθυνση υδάτων.
Επίσης δεν λαμβάνουν αδειοδοτήσεις και δεν νομιμοποιούνται οι ΔΕΥΑ να χορηγούν υδρόμετρα για άρδευση όπως έχει μέχρι τώρα συνηθίσει κατά παράβαση της νομοθεσίας.
Γνωρίζετε ότι σύμφωνα με την τελευταία αναθεώρηση των σχεδίων διαχείρισης λεκανών απορροής η περιοχή άντλησης και χρήσης ύδατος πολλών δήμων είναι στο κόκκινο και δεν προβλέπεται η επιπλέον χρήση του, χωρίς εξειδικευμένες και αιτιολογημένες μελέτες.
Τα ερωτήματα συνεπώς περιμένουν την απάντηση τους. Και βεβαίως θα πρέπει να αποσαφηνιστεί τι γίνεται με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις από την αλόγιστη σπατάλη των υδατικών πόρων των δήμων και τις παραβιάσεις της σχετικής νομοθεσίας για τα ύδατα.
Δεδομένου ότι έχουμε συνεχόμενη υποβάθμιση της ποιότητας και όχι μόνο της ποσότητας. Γιατί όταν μόνο οι ΔΕΥΑ έχουν διπλασιάσει την κατανάλωση τα τελευταία 10 χρόνια χωρίς να έχει διπλασιαστεί ο πληθυσμός των δήμων στις περισσότερες περιπτώσεις, αντιλαμβάνεστε το μέγεθος του προβλήματος.
Θα πρέπει να συμμορφωθούν οι ΔΕΥΑ με την κείμενη νομοθεσία και να αναθεωρήσουν τις απόψεις και την πολιτική τους για την χρήση ύδατος από ιδιώτες.
Γιατί η έλλειψη νερού από κακοδιαχείριση θα αυξήσει τις τιμές σε συνδυασμό με την πώληση του από ιδιωτικές επιχειρήσεις.
Γράφει ο Μιχάλης Αντωνόπουλος
Γεωλόγος – Γεωτεχνικός Περιβάλλοντος M.Sc.
